Debate

- CRITERIOS SEGUIDOS DURANTE O DEBATE

            En liñas xerais, os primeiros criterios escollidos de forma individual intentan abarcar dende as propostas máis sinxelas ás máis difíciles de acadar. Pero ao tentar chegar a unha conclusión de grupo, abandónase moitas veces ese criterio polo voto da maioría das persoas que interveñen activamente no debate, dado que o 75% da clase adoita unha actitude máis pasiva (no sentido de que deixan decidir aos compañeiros máis faladores). "No sistema educativo a transmisión de coñecementos debe facerse maioritariamente dende o glosolandés" é votado como primeiro criterio por 9 dos 26 asistentes.

            As desviacións de tema, comparando o caso para estudar con outras linguas (inglés e galego) non tardan en aparecer, e incluso se fan apuntamentos de ideas baseados en experiencias persoais cunha temática diferente á que se trata. A persoa moderadora (Goretti, posto que non xorde un moderador interno no grupo)  tenta conducir o grupo para que xunten os criterios segundo temáticas máis xerais, coma por exemplo educación, utilidade, cultura, ocio, investigación...

            Vólvese a unha coincidencia case unánime, a educación é o primeiro ámbito que o glosolandés debe abarcar. Seguido de difundir que é útil, de que se deben transmitir conceptos sociolingüísticos a través de todo o currículo. O problema aparece cando hai xente que propón que é necesario recoller todo o léxico existente, traducir toda a lexislación..., porque parecen opcións moi custosas en esforzo e con repercusión a longo prazo.

            Acto seguido, abandónase o criterio de ir acadando campos sinxelos para pouco a pouco chegar aos máis complexos, e unha boa porcentaxe de xente parece que optan por apoiar criterios bastante xerais, porque a interpretación de cada un dálle a entender unha idea que lle parece correcta. A moderadora fai novamente acto de presenza e advirte do erro de deixarse levas polos enunciado xerais que non comprometen a nada, polo que os participantes deben novamente centrarse en criterios concretos e abarcables, e non en ideas xerais.

            Aparecen novas desviacións de temas en torno ao modelo catalán de lingua e do distinto que é fomentar ou obrigar a usar unha lingua. Tamén hai persoas que coas súas opinións reflicten que non tiveron en conta que xa existía abondosa literatura en glosolandés e mesmo que esta lingua ten unha forte presenza na rede. O moderador apunta que non debemos achegar nunca o noso punto de vista sobre certos contidos, cando o que se trata é de resolver problemas concretos.

            Para un grupo de 5/6 persoas é significativo o ámbito xurídico, porque é onde se denota a falta de presenza desta lingua, pero o certo é que noutros ámbitos como na xuventude e no ámbito relixioso a presenza do glosolandés  tamén é moi escasa.

            Discútese entón que é o máis importante para esta lingua... ¿asegurar o futuro?, ¿asegurar o presente e manter o que ten? O pensamento do grupo é lóxico, fixar obxectivos a longo prazo é moi difícil, é mellor centrarse no curto e medio prazo. Como o ámbito xurídico non é de uso cotián para todos os cidadáns, ao contrario que a rede, decídese que potenciar esta. É certo que a presenza do glosolandés xa é forte neste medio, pero, por ser tan accesible e de uso cotiá, cómpre seguir mantendo o recurso en boas condicións.

            Grazas á reflexión da moderadora enténdese que a recompilación total do léxico é un traballo con resultados visibles a moi longo prazo. Ademais, un compañeiro achega un dato relevante: tanto o glosolandés coma o sombreiranés posúen moitos elementos en común, co cal este criterio é aprazable no tempo.

            Chegados a este punto aínda se aprecia que o 40% da xente non achegou ideas ao longo do debate. Ao preguntar neste grupo, votan a favor de apoiar o teatro co afán de reforzar un vehículo da lingua moi importante xa existente, e mesmo seguen a vincular estas accións a reforzos educativos.

            A idea de homenaxear persoeiros non parece contentar á ampla maioría, por entender estas prácticas como algo que se asocia á falta de dinamismo, e como algo do pasado. Ideas coma esta sempre teñen puntos de vista moi distintos, porque as palabras teñen o poder de evocarnos ideas e sensacións distintas a cada un de nós segundo as nosas vivencias.

            Unha compañeira comeza a dubidar... ¿o idioma do noso nome proporciónanos a identidade?, ¿márcanos coma para determinar a lingua vehicular da nosa vida? Parece que non, que debemos desbotar a idea cara á listaxe dos criterios do final.

            Tampouco parece que a idea de que os glosolandeses empreguen o glosolandés no comezo das súas relacións de parella sexa prioritaria, nin que se empregue nos ritos funerarios. Porén, apúntanse ideas como que é moi posible que a parella que se comunica nun idioma seguramente eduque o seu fillo nese idioma, e que parece un pouco insólito que as persoas que durante toda a súa vida falaron nunha lingua non sexan homenaxeadas tras a súa morte na súa propia lingua.  Ideas coma esta fai que estes criterios non se desboten de cara á parte final da listaxe.

            Como parece claro que canto máis especializado é un ámbito menos interesa á maioría, aos campos estritamente moi especializados tamén se lles outorga postos finais na lista.

            Vese como aspecto negativo o feito de só relacionar o idioma coas festas e a tradición, xa que caemos no risco de sentirnos estereotipados (ou estigmatizar a propia lingua) se só se empregan nestes contextos. A xente non quere asociar o idioma ás brincadeiras. Porén, asume que as festas pertencen ao eido social, pero que como referente dese eido prefiren mellorar a socialización a través do ámbito educativo. A moderadora comparte a idea de que o sistema educativo é o mellor ámbito de socialización.

Conclusión: compañeiros e compañeiras deron unha orde aos criterios segundo o que estes lles ían suxerindo, pero non se preocuparon moito de argumentar as súas ideas tomando coma punto de partida as premisas establecidas no enunciado sobre o estado do glosolandés. Porén, parece que todo o mundo é consciente do poder da educación para manter e mellorar a identidade dos pobos a través do ensino global dunha lingua.

- PARTICIPACIÓN DO GRUPO

Falta de iniciativa nun primeiro momento e escasa participación na primeira parte do debate na que se toman parte pouco mais dun terzo da clase.

O maior número de puntos de vista son oídos en cuestións de utilidade, léxico e ámbito xurídico, pero o que causou maior reacción foron os temas fóra do debate: oposicións, obrigatoriedade ou non da lingua, galego, catalán…

Aínda que case todos rematan por intervir cando menos unha vez, podemos dicir que a participación foi dun 70‑75%, xa que houbo xente que participou só no momento en que se lles preguntou directamente. Por outra banda, o peso do debate levouno un grupo minoritario reducido de persoas, quen interviñeron en maior número de ocasións e con exposicións máis prolongadas e determinantes. Mais, algunhas veces, o debate sobre algún punto en concreto non acabou máis que en empate, ou sen gran convencemento do que remata por ceder.

- ACTITUDE DO GRUPO ¿líder vs. opinión de grupo?

Aínda que non todo o mundo participou na mesma medida, unhas 8-10 persoas levaron o peso do debate, non houbo liderados individuais que arrastrasen o resto. E, exceptuando ocasións puntuais, a tendencia foi a de chegar a acordos co resto e non a de impoñer as opinións propias.

Podíase detectar (salvo momentos moi puntuais, e quizais xa cara ao final do debate) posturas moi inmobilistas e individualizadas, no sentido de que cada un dos participantes expoñía a súa postura, mais non argumentaba ou achegaba os criterios que o levaran a ela para contrapoñela a posturas diverxentes doutros participantes. O argumento máis utilizado para rebater unha posición da listaxe era expoñer a propia (se non era coincidente), máis non razoar ou tratar de debater propiamente por que a de un e non a do outro deberían ocupar ese posto na listaxe.

Porén, pequenos grupos tomaron case sempre as decisións que se deberían adoitar por maioría, de xeito que a dinámica de debate propiamente tal quedou algo minorada. Ademais, moitas das cuestións que se debateron, foi só entre 3-4 persoas.

A presenza de Goretti como moderadora aumentou na segunda parte, tanto pra empurrar a falar os que aínda non o fixeran como para explicar e dar a súa opinión sobre os enunciados que xeraron máis confusión: ámbito xurídico, recoller todo o léxico e uso do idioma nas baiucas.

- DISPERSIÓN CON RESPECTO AO TEMA PROPOSTO

As desviacións con respecto ao tema proposto foron puntuais, mais bastante abondosas, de especial significación as que comparaban caso do glosolandés (tema do debate) coas linguas máis próximas a nós, é dicir, co do galego (tamén o catalán apareceu nalgúns casos), e incluso se achegaban xustificacións e argumentos con criterios baseados en experiencias persoais. Por veces puido parecer que se perdía totalmente o fío, de non ser pola recondución do debate por parte da moderadora. A dispersión, acentuouse en liñas xerais máis especialmente contra o final do debate.

Anotar tamén que non foi doado chegar a un acordo final, debido, probablemente, en parte a estas desviacións do tema, mais tamén en cuestións de entendemento, percepción e interpretación dos puntos que se viñan dados para expoñer e debater.